|
ʻO ka huaʻai GROSS KAULANA (GDP) |
|
ʻO ka hōʻike GDP kekahi o nā mea nui loa o nā hōʻailona waiwai a pau, no ka mea,ʻo ia ka nui loa o ke kūlana o ka nohona waiwai. ʻO ka nui o ka hōʻai'ē kālā o nā waiwai a me nā lawelawe i huaʻia e ka hoʻopiʻi waiwai holoʻokoʻa i ka anaʻana o ka hapahā (ʻaʻole komo i ka hana honua) .a ka hopena o ka hoʻokele waiwai a me ka uluʻana -ʻo ka GDP e pālahalaha ana, ke hoʻokele waiwai. Eia kekahi laʻana, i ke olakinoʻana o ka hoʻokele waiwai, eʻike nui mākou i ka nele i ka hanaʻole a me ka uku paneʻe i ka hanaʻana o nāʻoihana e hana i ka hoʻokele waiwai. ʻO ka loli nui i ka GDP, i luna a iʻole, he nui ka hopena ma ka mākeke, no ka mea,ʻo ka hōʻailona maikaʻiʻole,ʻo ia hoʻi, ka emi iho o nā kālā no nā kamaliʻi,ʻo ia hoʻi ka liʻiliʻi o ke kālā haʻahaʻa a me ke kumukūʻai o nā kumukūʻai. Manaʻo nui ka poʻeʻimi kālā no ke kūleʻaʻole GDP,ʻo ia kekahi o nā kumu waiwai o nā economists e hoʻoholo ai i ka hoʻokele waiwaiʻana.
|
|
NĀ KUMU HANA KUMU (CPI) |
|
ʻO kēia pūʻulu keʻano o ka nui o ka hoʻonui. Hoʻolālāʻo ia i ka loli i ka uku o kahi pūnaʻi o nā mea kūʻai a me nā lawelawe mai kēlā me kēia mahina. ʻO ke kumukūʻai kūʻai o ka makahiki ākea o CPI, no loko mai o nā hōʻai'ē kūpono i hōʻiliʻiliʻia mai nā tausani o nāʻohana ma o ka US aʻo ka basket eʻoi aku ana ma mua o nā kāhui 200 o nā waiwai a me nā lawelawe i hoʻokaʻawaleʻia iʻewalu hōʻuluʻulu: ka meaʻai a me ka mea inu, hale noho , ka lole, ka halihali, kaʻoihana olakino, ka hoʻokipa, ka hoʻonaʻauao a me kaʻimi a me nā waiwai a me nā lawelawe'ē aʻe. ʻO nā kumu nui i laweʻia no ke kiʻiʻana i kahi hōʻailona o nā loli i ke kumukūʻai o ka ola e kōkua i ka loaʻaʻana o nā mea waiwai kālā i ka manaʻo o ka hoʻonuiʻana, hiki ke hoʻopau i ka hoʻokele waiwai ināʻaʻole i mālamaʻia. ʻO nā hoʻololi i nā kumukūʻai o nā waiwai a me nā lawelawe e hoʻopili kūpono loa i nā palekana i hoʻopaʻaʻia ma ka waihona (ʻo kahi hoʻolālā e hāʻawi ana i ka hoʻihoʻiʻana i keʻano o ka uku manawa hoʻopaʻa a me ka hoʻihoʻiʻana mai o ke kumu i ka wā kūpono). ʻO ka hoʻonuiʻana o ka hoʻonuiʻana i ka hoʻonuiʻiaʻana o ka hoʻonuiʻana i ka waiwai, akā, inā e ala koke nā kumukūʻai o nā kumuwaiwai i hoʻohanaʻia no ka hoʻokōʻana i nā pono a me nā lawelawe, hiki i nā mea hana ke loaʻa ka hōʻemi waiwai. Ma kekahiʻaoʻao, hiki i ka paleʻana ke hōʻailona hōʻailona e hōʻike ana i ka emiʻana o ka noi o ka mea kūʻai.
ʻO ka CPI paha ka hōʻailona waiwai waiwai nui a nānā nuiʻia aʻo ia ka mea iʻike nuiʻia no ka hoʻoholoʻana i ka uku o nā loli ola. Hoʻohanaʻiaʻo ia e hoʻolālā i nā uku, nā uku hoʻomaha, nā pale kālā, a me nā meaʻoi aku o kaʻoihana hoʻokele waiwai nui. Hiki iā ia ke haʻi aku i nā mea waiwai kālā i nā mea e hiki ai ke loaʻa ma nā kālepa kālā, e hoʻokaʻawale ana i nā pili pili pololei a piliʻole me nā kumukūʻai mea kūʻai.
|
|
KEKAHI PRICE PRICE PRINCIPLE (PPI) |
|
Me ka CPI, uaʻikeʻia kēia hōʻike e like me kekahi o nā kumukūʻai nui loa o ka hoʻonui. Hoʻolālāʻo ia i ke kumukūʻai o nā waiwai ma keʻano nui. Ma keʻano he likeʻole i ka CPI, hoʻoponopono ka PPI i ka nui o nā mea e loaʻa nei no nā ukana aʻo CPI ka mea i uku i ka uku i ukuʻia e ka poʻe kūʻai no nā ukana. ʻO ka mea nui loa i nā maka o nā mea waiwai waiwai,ʻo ia ka hiki i ka PPI hiki ke haʻi mua i ka CPI. ʻO ke kumumanaʻo,ʻo ka hoʻonuiʻana o ka hoʻonuiʻana i nā mea i loaʻa i ka poʻe kūʻai kūʻai, e hāʻawiʻia aku i nā mea kūʻai. ʻO kekahi o nā ikaika o ka PPI he:
- ʻO ka hapa nui loa o CPI
- ʻO ka 'hana' lōʻihi 'o ka pūnaeweleʻikepili
- 'Oiho maikaʻiʻana mai nā mea hoʻokomo kālā i nā hui i nānāʻia (miming,ʻike'ikewai, kekahi mau lālā lawelawe
- Hiki iā ia ke hoʻololi i nā mākeke
- Hoʻonohonohoʻia nāʻikepili a me ka hoʻololiʻole o ka wā
Ma kekahiʻaoʻao, nā nāwaliwali:
- Hiki i nā'enela kūlohelohe, e like me ka ike a me kaʻai ke kāpae i kaʻikepili
- ʻAʻole paʻa nāʻoihana a pau o ka hoʻokele waiwai
ʻO ka PPI he nui kaʻike no konaʻike māmā a hiki keʻikeʻia he mea hoʻokele kūleʻa nui. He mea pono no nā mea hoʻolale kālā ma nāʻoihana i uhiʻia ma keʻano o ka hōʻanoʻana i nā kūʻai kūpono a me nā uku i loaʻa.
|
|
RETAIL SALES INDEX |
|
Hōʻike kēia hōʻike i nā mea kūʻai i kūʻaiʻia i loko o kaʻoihana kūʻai lole a laweʻia he hōʻuluʻulu o kahi hoʻonohonoho kūʻai kūʻai ma nā'āina a puni. Hōʻike ia i nāʻikepili mai ka mahina i hala. Hoʻohanaʻia nāʻano likeʻole o ka loiloi, mai Wal-Mart i nā kūʻokoʻa kūʻokoʻa, nāʻoihana liʻiliʻi. E like me ka hoʻonuiʻana o ke ana i nā mahina i hala aku nei, ua lilo ia he hōʻailona kūpono o ka hana wale no o kēiaʻoihanaʻoihana wale nō, akā, no ka hoʻolālā papahanaʻoihana. ʻO nā kūʻai kūʻai kūʻaiʻia he mea hōʻailona (kahi i hōʻikeʻia i ka manawa o ka hoʻolālā waiwai i loko o kekahi wahi) no ka mea eʻike ana ia i ka nohona o ka hoʻokele waiwai o kēia manawa, a ua manaʻoʻia hoʻi he hōʻailona mua mua loa, ʻO nā mea nānā i ka Wall Street a me ka Luna Hoʻoholo o ka'aha'ōlelo e kuhikuhi ana i nāʻikepili no nā alakaʻi o ka Papa Hoʻokele o ka Federal Reserve. ʻO ka hoʻokuʻuʻiaʻana o ka hōʻike kūʻai Sales Retail e hiki ke hoʻonui i ka volatility ma ka mākaʻi.
ʻO kona mālamalamaʻo ia he mea hōʻikeʻike no ka pēpēpili ka mea hiki i nā mea waiwai ke noʻonoʻo hou i ka likelike o ka liʻiliʻi Fed rate or hikes, e pili ana i ke kuhikuhi o ke kumu i lalo. Eia kekahi laʻana, hiki ke piʻiʻia kahi ala nui o ke kūʻai kūʻai kūʻai ma waena o ke kalaihana pāʻoihana e kahi holo wāwae liʻiliʻi i nā huina kumukūʻai e ka Fed i ka manaolana no ka hōʻemiʻana i ka hoʻonui ka hiki. Inā hōʻokiʻia ka ulu o ka ulu a iʻole ka lohi,ʻo ia hoʻi,ʻaʻole e hoʻolimalimaʻia nā mea hoʻohana i nā makahiki o mua a hiki ke hōʻailona i ka hoʻokaeʻana ma muli o ka waiwai koʻikoʻi o ke kino pilikino i ke ola o ka hoʻokele waiwai.
|
|
NĀ KUMU KOMOʻO |
|
ʻO ka hoʻolaha kūkala nui i ka Pōʻalima mua i kēlā me kēia mahina. Loaʻa i ka helu hana hanaʻole (ka hapene o ka hana hana nele, ka heluna o nā hana i hanaʻia,ʻo ka hola o nā manawa i hanaʻia i kēlā me kēia pule a me ka uku o nā manawa). ʻO kēia hōʻike i ka hopena o ka holomua o kaʻoihana makai. ʻO ka hōʻikeʻo ka NFP (Non-Farm Employment) ka mea hōʻike iʻoi aku ka mana nui e hoʻoneʻe i kahi kūʻai. Ma muli o ka hopena, ua nui nā kānalua, nā mea kālepa a me nā mea hoʻolimalima e kakali i ka helu NFP a me ke kaʻina alakaʻi. Me nā poʻe'ē aʻe e nānā ana i kēia hōʻike a weheweheʻana i ia mea,ʻoiaiʻo ka helu i loaʻa i ka laina me nā kuhi, hiki iā ia ke hoʻololi i nā loli nui.
E like me nā hōʻike'ē aʻe,ʻo kaʻokoʻa ma waena o nāʻike kūikawā NFP a me nā helu i manaʻoʻia e hoʻoholo i ka hopena o kaʻikepili ma ka mākeke. I ka hoʻonuiʻana o ka uku'āina pāʻani, he hōʻailona maikaʻi ia e ulu ana ka hoʻokele waiwai a me keakeʻe. Eia naʻe, inā piʻi ka NFP i kahi wikiwiki, hiki i kēia ke alakaʻi i ka hoʻonuiʻana i ka hoʻonui.
|
|
NĀ KUMU KULA KULA (CCI) |
|
E like me ka inoa i hōʻikeʻia, e hōʻike ana kēia hōʻike i ke kūlana o ka mea kūʻai. Ua kapaʻiaʻo ia keʻano o ka manaʻolana e pili ana ka poʻe kūʻai i keʻano o ka moku'āina, i hōʻikeʻia ma o ka poʻe kūʻai e mālama a hoʻolālā i ka hana. Hōʻikeʻia kēia hōʻailona waiwai i ka Pōʻalua hope o ka malama, a ke hoʻomaopopo nei i ka manaʻo o ka poʻe e hopohopo nei i kā lākou mau waiwai waiwai e pili pono ana i kā lākou hoʻoholo waiwai,ʻo ia hoʻi, kā lākou hoʻolālā kālā. No kēia kumu,ʻikeʻiaʻo CCI i mea hōʻailona no keʻano o ka hoʻokele waiwai.
Hoʻohanaʻia nā ana e like me ka hōʻailona o ka hōʻemi o ka hōʻailona o ka waiwai nui o ka huahana a me ka nānāʻana o ka Federal Reserve ma CCI i ka hoʻoholoʻana i nā hoʻololi o ka hoʻokele waiwai.
|
|
NĀ KĀWAI KĀNĀ PONO |
|
Hōʻikeʻia kēia hōʻike e ka nui o nā poʻe e hoʻolimalima ana i nā kūʻai kūʻai lōʻihi loa (nā huahana i manaʻoʻia eʻoi aku ma mua o nā makahiki 3) a hiki ke hāʻawi i kekahiʻike i ka mea e hiki mai ana o kaʻoihana hana. He mea pono no nā mea hoʻolale kālā ma ka inoa inoaʻole o nā pae kauoha, akā, he hōʻailona o ka noiʻoihana. ʻO ka waiwai nui o ka waiwai nui e hoʻolālā i nā kumukūʻai o kaʻoihana kiʻekiʻe e hiki i kahi hui ke hana a hōʻailona i ka hilinaʻi i nā hanaʻoihana, hiki ke alakaʻi i ka hoʻonuiʻiaʻana o ke kūʻai aku i ka laikini hoʻolaha a me nā loaʻa i nā hola i hanaʻia a me ka uku'āinaʻole. ʻO kekahi o nā ikaika o nā kauoha waiwai kūpono he:
- Nā hanaʻino maikaʻi
- Hōʻikeʻia kaʻikepili i ka nani a me nā hoʻololi manawa
- Hāʻawi i nāʻikeʻike i ka nānā aku e like me nā waihona waihona me kaʻoihana hou, e heluʻia ana i nā uku e hiki mai ana
Ma kekahiʻaoʻao, nā nāwaliwali e hiki keʻikeʻia:
- ʻAʻole hoʻokomoʻia ka hōʻike noiʻi i ka hoʻohālikelike maʻamau helu e ana i ka hewa
- Nui kiʻekiʻe; pono e hoʻohuli i nā'ōkuhi e hoʻomaopopo i nā ka lōʻihi
ʻO ka loiloi ma keʻano nui, hāʻawi i kaʻike hou i ka laina hoʻolako i nā mea hōʻailona, a he mea pono ke kōkua aku i nā mea waiwai e loaʻa ka manaʻo no nā loaʻa kālā ma nāʻoihana i hōʻikeʻia.
|
|
KANAWAI LAI |
|
ʻO ka lā hoʻokuʻu o kēia hōʻike heʻelua Pōʻakolu ma mua o ka hālāwaiʻana o ke Kōmike Kūkākūkā Kū'ē (FOMC) ma nā uku uku,ʻewalu (8) manawa i kēlā me kēia makahiki. Hoʻomaopopoʻia ka hua'ōlelo 'Beige Book' no ka hōʻike o ka Fed Ka hōʻuluʻulu manaʻo no ka hoʻoponoponoʻana i nā kūlana hoʻomehana o kēia mau lā ma ka Federal Reserve District.
ʻO ka Beige Book ma keʻano nui nā pūnaewele mai nā'ahamele a me nā nīnauele me nā economists, nā mea kālepa mākaʻi, a me nā mea'ē aʻe a hoʻohanaʻia no ka hoʻomaopopoʻana i nā lālā no nā loli i ka hoʻokele waiwai i hiki mai ma hope o ka hālāwai hope loa. ʻO nā kūkākūkāʻana e mālamaʻia ana e pili ana i nā mākehanaʻoihana, nā uku uku uku, nāʻoihana kūʻai kūʻai a me nāʻoihana ecommerce a me nā puka hana. ʻO ka nui o nā puke Beige e lawe mai i nā mea kālā e hiki iā lākou keʻike i nā'ōlelo e nānā nei i mua a hiki ke kōkua i ka wānanaʻana i nā hana a ke kali nei i nā loli i nā mahina e hiki mai.
|
|
NO KA HOOHOLO MAU |
|
ʻO nā uku kumukūʻaiʻo nā mea hoʻokele nui o ka mākaʻi ma mua a me nā hōʻailona waiwai waiwai i'ōleloʻia i luna nei e nānā ponoʻia ana e ke Kōmike Kūkākūkāʻo Federal Open no ka hoʻoholoʻana i ke olakino holoʻokoʻa o ka hoʻokele waiwai. Hiki i ka Fed ke hoʻoholo i kēlā me kēia inā e emi iho lākou, piʻi a haʻalele paha i nā kumukūʻai ukuʻole, e pili ana i nā hōʻike i hōʻiliʻiliʻia ma ke olakino o ka hoʻokele waiwai. ʻO ka loaʻaʻana o nā kumukūʻai uku e hiki ai i nā mea'ai'ē ke hoʻolilo i ke kālā ma mua o ka kaliʻana e mālama i ke kālā e hana ai i mea kūʻai. ʻO ka emi lalo o ka uku paneʻe,ʻo ka poʻe makemake nui e hōʻai'ē i ke kālā e hana i nā mea kūʻai nui, e like me nā hale a mau kaʻa paha. Ke uku ka poʻe kūʻai i ka ukupanee, hāʻawi nui kēia i ke kālā no ka liloʻana i hiki ke hana i ka hopena o ka hoʻonuiʻana i ka hoʻolālāʻana i ka hoʻokele waiwai. Ma kekahiʻaoʻao,ʻoi aku ka uku no ka ukupanei,ʻaʻole i loaʻa i nā mea kūʻai ka waiwai kālā e ukuʻia a pono e hōʻoki i ka hoʻolimalimaʻana. Ke hoʻohuiʻia ka nui o ka ukupanei me nā kūlana hoʻolimalima kālā e hoʻonui ana, hiki i nā kāleka ke hoʻemi i nā loina. Hoʻololi kēia i nā mea kūʻai, nā pāʻoihana a me nā mahiʻai e hōʻoki ana i ka hoʻolimalimaʻana i nā mea hou, a ho'ēmi i ka huahana a iʻole ka ho'ēmiʻana i ka heluna o nā limahana. Ke piʻi a hāʻule paha nā pānaʻi uku, lohe mākou e pili ana i ke kumukūʻai o ke kālā pekelala (nā kumukūʻai hōʻai'ē e hoʻohana i ka hāʻawi kālāʻana i kēlā me kēia kālā). Hiki i nā loli o ka huina kālā ke hoʻololi i ka hoʻonui a me ka hoʻokaeʻana. ʻO ka hoʻolālā he pili i ka piʻi o ke kumukūʻai o nā waiwai a me nā lawelawe i loko o ka manawa, ma muli o ka waiwai ikaika a olakino. Eia nō naʻe, inā waihoʻia ka pailaʻaiʻole, hiki i ka hopena nui o ka loaʻaʻana o ka mana. Hiki keʻikeʻia, pili ka hoʻokele waiwai i ka hoʻokele waiwai ma o ka hoʻouluʻana i ka hoʻolālā me nāʻoihanaʻoihana, ka hoʻolālā a me nā hoʻokō. Ma ka hoʻonohonohoʻana i ka uku kālā kālā, e kōkua ka Fed i ka hoʻokele waiwai i ka lōʻihi.
ʻO ka hoʻomaopopoʻana i ka pilina ma waena o nā kumukūʻai a me ka hoʻokele waiwai oʻAmelika, kōkua i nā mea kūʻai kālā e hoʻomaopopo i ka kiʻi nui a me nā koho kūpono maikaʻi.
|
|
NĀ KĀNĀ HOU |
|
Aia i loko o ka pūʻulu ka nui o nā hale hou i hoʻomaka e kūkulu i loko o ka mahina a me nā kūʻai hale kūʻai. ʻO kaʻoihana noho noho kahi kumu nui o ka hoʻolālā hoʻokele waiwai no kekahi'āina a he mākaukau maikaʻi ia o ka ikaika waiwai. Hiki ke nānāʻia nā kūʻai hale kūʻai haʻahaʻa a hiki i ka hoʻomakaʻana o ka home hou eʻikeʻia he hōʻailona o ka hoʻokele waiwai. E hōʻikeʻia nāʻae hana hale a me nāʻikepili hale e like me ka hoʻololi o ka helu ma ka mahina mua a me ka makahiki makahiki. Hoʻolālāʻia ka hale a me ka kūkuluʻana i nā stats e like me nā mea kuhikuhi, a ua hoʻohanaʻia nā kiʻi pelekane hale no ka hōʻuluʻuluʻana o ka Papa Hui Pūnaeweleʻo US Leading Index (kahi helu i hoʻohanaʻia i kēlā me kēia mahina) eʻike i ke kuhikuhi o nā hoʻokele waiwai honua honua i nā mahina e hiki mai ana). ʻAʻole kēia hōʻike he mea e hōʻehaʻeha i ka mākeke, akā naʻe, e hoʻohana ana nā loiloi i ka loiloi hale e kōkua i ka hoʻolālāʻana i nā palena no nā mea kiko'ī'ē aʻe.
|
|
Nā Paipai Lahui |
|
Ua hoʻokumuʻia kēia hōʻikeʻikepili e ka Office of Economic Analysis (BEA) ma ka hapaha makahiki a hōʻuluʻulu i ka waiwai o ka hui i ka Nationalcome and Accounts (NIPA).
ʻO ko lākou koʻikoʻi ma ka pilinaʻana me ka GDP,ʻoiai ka loaʻaʻana o nā waiwai maikaʻi o kaʻahahui e hoʻonui i ke kūʻaiʻana i ka kūʻai a me ka hoʻouluʻana i ka uluʻana o kaʻoihana. Hoʻohana nā hui i kā lākou waiwai e hoʻonui i ke kālā, uku i nā waiwai i ka poʻe kuleana a iʻole e hoʻomau hou i kā lākouʻoihana. Eia hou, e nānā nā mea kālā i nā manawa kūpono maikaʻi, no laila ke hoʻonui nei lākou i kaʻoihana kūʻai'āina.
|
|
ʻIliahi koena |
|
ʻO ka Trade Balance ka hoʻokaʻawaleʻana i waena o nā lawe mai a me nā hoʻoukaʻana o kahi'āina i hāʻawiʻia no kahi manawa i hāʻawiʻia. Hoʻohanaʻia e nāʻoihana economist e like me ka mea hana moʻomehana, no ka mea e hiki ai iā lākou ke hoʻomaopopo i ka ikaika o ka hoʻokele waiwai o ka'āina e like me nāʻoihana waiwai'ē aʻe o ka'āina a me ka holoʻana o kaʻoihana ma waena o nā aupuni.
He mea makemake nā nāʻoihana kūʻai, kahi i kūpono ka manaʻo nui eʻoi aku kaʻoi aku o nāʻoihana kūʻai i laweʻia mai; akā ma kaʻaoʻao'ē aʻe, hiki i nā pōpō kūʻai ke alakaʻi aku i kahi hōʻai'ē nui.
Hoʻopukaʻia ka papa kuhikuhi i kēlā me kēia mahina.
|
|
Ka manaʻo nui |
|
ʻO kēiaʻikepili helu he hōʻailona hoʻomehana waiwai ia o ke olakino holoʻokoʻa o ka hoʻokele waiwai, i hoʻoholoʻia e ka manaʻo'ōpili. Ua komo i loko o ka manaʻo o ke olakino kālā o kēia kanaka, ke olakino o ka hoʻokele waiwai o ka'āina ma ka wā pōkole a me nā wānana o ka uluʻana o ka hoʻolālā lōʻihi.
Hiki ke hoʻohanaʻia nā manaʻo manaʻo no kaʻikeʻana i keʻano o ka manaʻolana a me ka wiwoʻole o ka poʻe e pili ana i nā kūkalakū kūʻai o kēia wā.
|
|
Hua'ōlelo PMI |
|
ʻO ka PMI Manufacturing he mea hōʻike i ke olakino waiwai o ka lālā hana o kekahi'āina i hāʻawiʻia. Ke hoʻokumuʻia nei ka papa helu ma nā nānāʻana o nā luna mana kūʻai mai nāʻoihanaʻoihana ma o ka lālā hana, e ana ana i ko lākou manaʻo no ke kūlana hoʻonaʻauao o kēia wā a me nā mea e hiki mai ana.
Ua hoʻopukaʻia ka papa helu e Markit a me ISM, kahi e nānāʻia ai ka noi ISM.
ʻO ka hoʻonuiʻana i nā kumukānāwai e alakaʻi ana i kaʻike kālā aʻikeʻia ka mark point 50 i keʻano kiʻekiʻe, ma luna aʻe nei ka piʻiʻana o kaʻoihanaʻoihanaʻoihana a me lalo iho.
Hōʻikeʻia ka papa inoa PMI kumukūʻai i kēlā me kēia mahina.
|